سنگ کلیه در جمعیتهای خاص: سربازان، ورزشکاران، کارگران محیطهای گر
سنگ کلیه در برخی جمعیتهای خاص شیوع بیشتری دارد که عمدتاً به دلیل سبک زندگی، شرایط محیطی و فیزیولوژیکی منحصربهفرد آنهاست. سربازان و پرسنل نظامی اغلب در معرض خطر بالاتری برای سنگ کلیه قرار دارند. این افزایش خطر میتواند به دلیل قرار گرفتن طولانیمدت در محیطهای گرم و خشک، انجام تمرینات فیزیکی شدید که منجر به تعریق زیاد و کمآبی میشود، و گاهی اوقات عدم دسترسی کافی به آب آشامیدنی در شرایط میدانی باشد. استرس فیزیکی و روانی و رژیمهای غذایی خاص نیز میتوانند در این افزایش خطر سهیم باشند.
ورزشکاران، به خصوص ورزشکاران استقامتی و قدرتی، نیز گروه دیگری با ریسک بالاتر هستند. فعالیت ورزشی شدید منجر به تعریق فراوان و از دست دادن مایعات و الکترولیتها میشود. اگر جایگزینی مایعات به اندازه کافی و به موقع انجام نشود، کمآبی رخ میدهد که غلظت ادرار را افزایش داده و خطر تشکیل سنگ را زیاد میکند. برخی مکملهای غذایی مورد استفاده توسط ورزشکاران، مانند مکملهای پروتئینی یا کراتین، نیز در صورت عدم مصرف کافی مایعات، میتوانند به تغییر ترکیب ادرار و افزایش خطر سنگ کلیه کمک کنند.
کارگران محیطهای گرم، مانند کارگران ساختمانی، معدنچیان، و کشاورزان، به دلیل مواجهه مداوم با دماهای بالا و تعریق شدید، در معرض خطر بسیار بالایی قرار دارند. این افراد معمولاً ساعتهای طولانی در شرایطی کار میکنند که از دست دادن مایعات از طریق تعریق به حداکثر میرسد. اگر آبرسانی کافی و مستمر نباشد، کمآبی مزمن منجر به ادرار بسیار غلیظ شده و به سرعت زمینه را برای تشکیل سنگ کلیه فراهم میآورد. این موضوع یکی از عوامل مهم در بروز سنگ کلیه در "کمربندهای سنگ" در مناطق گرمسیری است.
مدیریت سنگ کلیه در این جمعیتهای خاص نیازمند رویکردهای پیشگیرانه و آموزشی هدفمند است. آموزش در مورد اهمیت هیدراتاسیون مناسب و مستمر، تنظیم رژیم غذایی برای کاهش عوامل خطر، و آگاهی از علائم اولیه سنگ کلیه، از جمله اقدامات ضروری است. در محیطهای کاری گرم، فراهم کردن دسترسی آسان به آب آشامیدنی خنک و تشویق به استراحتهای منظم برای آبرسانی مجدد بسیار مهم است. برای ورزشکاران، برنامههای هیدراتاسیون شخصیسازی شده بر اساس شدت و مدت فعالیت و شرایط آب و هوایی، میتواند به طور قابل توجهی خطر سنگ کلیه را کاهش دهد.