فتق دیسک (کمردرد ناشی از دیسک): علل، علائم و گزینههای درمانی برا
فتق دیسک، که اغلب به عنوان کمردرد ناشی از دیسک شناخته میشود، وضعیتی است که در آن یکی از دیسکهای بالشتکی بین مهرههای ستون فقرات آسیب میبیند. این دیسکها دارای یک مرکز ژلهای نرم (هسته پالپوس) و یک لایه بیرونی سفتتر (آنولوس فیبروزوس) هستند. زمانی که لایه بیرونی ضعیف یا پاره میشود، هسته داخلی میتواند بیرون بزند یا پاره شود و به اعصاب نخاعی فشار وارد کند. این پدیده میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد، اما در ناحیه کمر (ستون فقرات کمری) شایعتر است و اغلب منجر به درد، بیحسی، گزگز و ضعف در پاها میشود.
علل اصلی فتق دیسک شامل فرسایش و پارگی ناشی از افزایش سن، حرکات ناگهانی یا نادرست مانند بلند کردن اجسام سنگین با تکنیک اشتباه، و آسیبهای تروماتیک مانند تصادفات رانندگی یا سقوط است. عواملی مانند چاقی، سبک زندگی کمتحرک، سیگار کشیدن و برخی مشاغل که نیاز به خم شدن، چرخیدن یا بلند کردن مکرر دارند، میتوانند خطر ابتلا به فتق دیسک را افزایش دهند. علائم معمولاً شامل درد حاد یا مزمن در ناحیه کمر است که ممکن است به باسن، ران و ساق پا منتشر شود (سیاتیک). همچنین ممکن است بیحسی، گزگز یا ضعف عضلانی در ناحیه تحت تأثیر وجود داشته باشد.
گزینههای درمانی برای فتق دیسک بسته به شدت علائم و میزان آسیب متفاوت است. در ابتدا، درمانهای محافظهکارانه مانند استراحت، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، فیزیوتراپی و تزریق کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و درد توصیه میشود. فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی و کششی برای بهبود وضعیت بدنی و کاهش فشار بر دیسک است. اصلاح سبک زندگی، مانند حفظ وزن سالم و یادگیری تکنیکهای صحیح بلند کردن اجسام، نیز بسیار مهم است.
در مواردی که درمانهای محافظهکارانه مؤثر نباشند یا علائم شدید و پیشروندهای مانند ضعف قابل توجه عضلانی یا اختلال در عملکرد مثانه/روده وجود داشته باشد، ممکن است جراحی ضروری باشد. رایجترین روش جراحی برای فتق دیسک، میکرودیسککتومی است که در آن بخش بیرون زده دیسک برداشته میشود تا فشار از روی عصب برداشته شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به فیوژن ستون فقرات یا جایگزینی دیسک مصنوعی باشد. انتخاب روش درمانی مناسب باید با مشورت پزشک متخصص و بر اساس شرایط فردی بیمار انجام شود.