کم شنوایی (حسی-عصبی و انتقالی)
کم شنوایی، که از مشکلات شایع سلامتی محسوب میشود، به کاهش توانایی شنیدن صداها اشاره دارد و میتواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر چشمگیری بگذارد. این مشکل از نظر پزشکی به دو نوع اصلی تقسیم میشود: کم شنوایی حسی-عصبی (Sensorineural Hearing Loss) و کم شنوایی انتقالی (Conductive Hearing Loss). تفاوت این دو نوع در محل آسیب یا نقص در سیستم شنوایی است. درک این تفاوتها برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی اهمیت زیادی دارد، زیرا رویکردهای درمانی برای هر نوع کم شنوایی کاملاً متفاوت است.
کم شنوایی حسی-عصبی
کم شنوایی حسی-عصبی زمانی اتفاق میافتد که مشکلی در گوش داخلی (حلزون گوش) یا مسیرهای عصبی منتهی به مغز وجود داشته باشد. حلزون گوش حاوی هزاران سلول مویی ریز است که ارتعاشات صوتی را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل کرده و به مغز میفرستند. آسیب به این سلولهای مویی یا به عصب شنوایی، منجر به این نوع کم شنوایی میشود. از شایعترین علل آن میتوان به افزایش سن (پیرگوشی)، قرار گرفتن طولانیمدت در معرض صداهای بلند، عوامل ژنتیکی، بیماریهای ویروسی مانند اوریون یا سرخک، برخی داروها (مثل داروهای اتوتوکسیک) و گاهی اوقات تومورهای نادر عصب شنوایی اشاره کرد. این نوع کم شنوایی معمولاً دائمی است و اغلب با استفاده از سمعک قابل مدیریت است. در موارد شدیدتر، کاشت حلزون گوش میتواند به بهبود شنوایی کمک کند.
کم شنوایی انتقالی
در مقابل، کم شنوایی انتقالی زمانی رخ میدهد که مشکلی در انتقال امواج صوتی از گوش خارجی یا میانی به گوش داخلی وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، صداها نمیتوانند به درستی به حلزون گوش برسند. علل رایج این نوع کم شنوایی شامل تجمع جرم گوش، وجود مایع در گوش میانی (اغلب پس از عفونت گوش)، سوراخ شدن پرده گوش، آسیب به استخوانچههای ریز گوش میانی (مثلاً به دنبال ضربه یا عفونت)، یا اوتواسکلروز (یک بیماری که در آن استخوانچهها سخت میشوند) میباشند. خوشبختانه، بسیاری از موارد کم شنوایی انتقالی قابل درمان هستند. درمانها میتوانند شامل برداشتن جرم گوش، تجویز آنتیبیوتیک برای عفونتها، جراحی برای ترمیم پرده گوش یا استخوانچهها، یا در برخی موارد، استفاده از سمعکهای مخصوص باشند.
تشخیص و اهمیت درمان
تشخیص نوع و علت کم شنوایی توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) یا شنواییسنج (ادیولوژیست) از طریق معاینه فیزیکی گوش و انجام تستهای شنوایی مختلف (مانند ادیومتری و تمپانومتری) صورت میگیرد. هر دو نوع کم شنوایی، در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، میتوانند عوارض جدی برای فرد به همراه داشته باشند. این عوارض شامل مشکلات ارتباطی، انزوای اجتماعی، کاهش عملکرد تحصیلی یا شغلی، و حتی افزایش خطر ابتلا به افسردگی و زوال شناختی در سنین بالاتر میشوند. بنابراین، مراجعه به موقع به پزشک و پیگیری درمانهای توصیه شده برای حفظ کیفیت زندگی و جلوگیری از پیشرفت عوارض، اهمیت حیاتی دارد.