درمانهای دارویی: بررسی داروهای فعلی و در دست توسعه
بیماری آلزایمر، یک بیماری پیشرونده و تحلیلبرنده عصبی است که در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد. با این حال، پیشرفتهای چشمگیری در توسعه داروهایی حاصل شده است که میتوانند علائم را مدیریت کرده و در برخی موارد، پیشرفت بیماری را کندتر کنند. رویکردهای درمانی فعلی بر اساس مدیریت علائم و تلاش برای تعدیل مسیرهای پاتولوژیک بیماری استوار هستند. این داروها اگرچه بیماری را درمان نمیکنند، اما میتوانند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند و به آنها کمک کنند تا برای مدت طولانیتری مستقل بمانند.
در حال حاضر، داروهای تأیید شده برای درمان علائم آلزایمر شامل دو دسته اصلی هستند: مهارکنندههای کولین استراز و ممانتین. مهارکنندههای کولین استراز مانند دونپزیل (Aricept)، ریواستیگمین (Exelon) و گالانتامین (Razadyne) با افزایش سطح استیلکولین، یک انتقالدهنده عصبی مهم برای حافظه و یادگیری، در مغز عمل میکنند. این داروها معمولاً برای آلزایمر خفیف تا متوسط تجویز میشوند و میتوانند به بهبود یا حفظ عملکرد شناختی و رفتاری کمک کنند. ممانتین (Namenda) برای آلزایمر متوسط تا شدید استفاده میشود و با تنظیم فعالیت گلوتامات، یک انتقالدهنده عصبی دیگر که در مقادیر زیاد میتواند برای سلولهای مغزی سمی باشد، عمل میکند. این داروها علائم را کنترل میکنند اما روند بیماری را متوقف یا معکوس نمیکنند.
چشمانداز دارویی آلزایمر در سالهای اخیر با ظهور آنتیبادیهای مونوکلونال هدفگیرنده آمیلوئید متحول شده است. داروهایی مانند لکانماب (Leqembi) و آدوکانوماب (Aduhelm) که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شدهاند، به پلاکهای آمیلوئید بتا در مغز متصل شده و به پاکسازی آنها کمک میکنند. این داروها اولین درمانهایی هستند که به طور مستقیم پاتولوژی زیربنایی آلزایمر را هدف قرار میدهند و نشان دادهاند که میتوانند روند زوال شناختی را در مراحل اولیه بیماری به طور متوسط کند کنند. با این حال، این درمانها نیز عوارض جانبی خاص خود را دارند، از جمله تورم یا خونریزی مغزی (ARIA)، و نیازمند نظارت دقیق هستند. تحقیقات گستردهای در این زمینه ادامه دارد و داروهای مشابه دیگری در حال آزمایش هستند.