varzeshi

بیماری آلزایمر تنها بر عملکرد شناختی تأثیر نمی‌گذارد؛ بلکه اغلب با طیف وسیعی از علائم رفتاری و روان‌شناختی دمانس (BPSD) همراه است. این علائم می‌توانند شامل بی‌قراری، پرخاشگری، بی‌تفاوتی، افسردگی، اضطراب، توهم و هذیان باشند. این علائم نه تنها کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه بار مراقبتی سنگینی را نیز بر دوش خانواده‌ها و مراقبان می‌گذارند و اغلب دلیل اصلی انتقال بیماران به مراکز مراقبتی هستند. مدیریت مؤثر BPSD برای حفظ آرامش بیمار و مراقب، و بهبود محیط زندگی ضروری است.

رویکرد اولیه و ارجح در مدیریت BPSD، استفاده از استراتژی‌های غیردارویی است. این رویکردها بر شناسایی و رفع عوامل محرک رفتارهای چالش‌برانگیز تمرکز دارند. عواملی مانند درد، گرسنگی، تشنگی، نیاز به توالت، خستگی، محیط نامناسب (نور کم، سر و صدا، شلوغی)، عفونت‌ها، یا داروهای جدید می‌توانند باعث تشدید بی‌قراری یا پرخاشگری شوند. تنظیم محیط، ایجاد یک برنامه روزانه منظم، فراهم کردن فعالیت‌های معنادار و آرامش‌بخش (مانند موسیقی‌درمانی، آروماتراپی، فعالیت‌های هنری)، اطمینان از برطرف شدن نیازهای اساسی بیمار، و استفاده از تکنیک‌های ارتباطی آرام و همدلانه می‌تواند به طور قابل توجهی BPSD را کاهش دهد. آموزش مراقبان در مورد این استراتژی‌ها بسیار حیاتی است.

در مواردی که علائم رفتاری شدید، مداوم یا خطرناک هستند و به مداخلات غیردارویی پاسخ نمی‌دهند، درمان‌های دارویی ممکن است مورد نیاز باشند. برای افسردگی، داروهای ضد افسردگی (مانند SSRIها) معمولاً خط اول درمان هستند. برای اضطراب شدید یا بی‌قراری، ممکن است از داروهای ضد اضطراب کوتاه‌مدت یا دوزهای پایین داروهای ضد افسردگی استفاده شود. اما برای پرخاشگری، توهم و هذیان، داروهای ضد روان‌پریشی غیرمعمول (مانند ریسپریدون، الانزاپین) ممکن است تجویز شوند. با این حال، استفاده از این داروها باید با احتیاط فراوان و تحت نظارت پزشک صورت گیرد، زیرا با عوارض جانبی جدی مانند افزایش خطر سکته مغزی و مرگ و میر در افراد مسن مبتلا به دمانس همراه هستند. به همین دلیل، دوزهای پایین و کوتاه‌مدت توصیه می‌شود.