پیشگیری و سبک زندگی: نقش رژیم غذایی، ورزش و فعالیت ذهنی
اگرچه هیچ راهکار تضمینشدهای برای پیشگیری قطعی از بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما شواهد فزایندهای نشان میدهند که انتخابهای مربوط به سبک زندگی میتوانند تأثیر قابل توجهی بر کاهش خطر ابتلا به این بیماری داشته باشند. تمرکز بر عوامل قابل تغییر سبک زندگی، راهی امیدبخش برای حفظ سلامت شناختی در دوران پیری است. این رویکرد پیشگیرانه بر سه ستون اصلی استوار است: رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و تحریک ذهنی مداوم.
رژیم غذایی سالم نقش مهمی در سلامت مغز ایفا میکند. الگوهای غذایی مانند رژیم غذایی مدیترانهای و رژیم مدیتیشن برای جلوگیری از نورودژنراسیون (MIND) به طور خاص با کاهش خطر آلزایمر مرتبط هستند. این رژیمها بر مصرف بالای سبزیجات برگ سبز، میوهها، غلات کامل، حبوبات، مغزها و روغن زیتون تأکید دارند، در حالی که مصرف گوشت قرمز، شیرینیجات، غذاهای فرآوریشده و چربیهای ناسالم را محدود میکنند. این نوع رژیمها به دلیل خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی، و همچنین تأثیر مثبتشان بر سلامت قلبی-عروقی و کنترل دیابت (که خود عوامل خطر آلزایمر هستند)، به حفاظت از مغز کمک میکنند. تغذیه مناسب، مواد مغذی ضروری را برای عملکرد بهینه مغز فراهم کرده و میتواند به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب کمک کند.
فعالیت بدنی منظم یکی دیگر از عوامل حیاتی در حفظ سلامت مغز و کاهش خطر آلزایمر است. ورزش نه تنها برای سلامت قلب و عروق مفید است، بلکه به طور مستقیم بر سلامت مغز نیز تأثیر میگذارد. فعالیت بدنی جریان خون به مغز را افزایش میدهد، که به نوبه خود اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به سلولهای مغزی میرساند. همچنین، ورزش باعث افزایش تولید فاکتورهای رشد عصبی مانند فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) میشود که در رشد، بقا و عملکرد نورونها نقش دارد و به تقویت انعطافپذیری سیناپسی کمک میکند. مطالعات نشان دادهاند که فعالیتهای ایروبیک، حتی در حد پیادهروی سریع، میتواند حجم هیپوکامپ (ناحیهای از مغز که در حافظه نقش دارد و در آلزایمر آسیب میبیند) را افزایش داده و عملکرد شناختی را بهبود بخشد.