varzeshi

توانبخشی شناختی (Cognitive Rehabilitation) به مجموعه‌ای از مداخلات درمانی اشاره دارد که هدف آن بهبود یا حفظ عملکرد شناختی، کاهش ناتوانی‌های ناشی از اختلالات مغزی و در نهایت، افزایش استقلال در فعالیت‌های روزمره زندگی (ADLs) در افراد مبتلا به اختلالات شناختی، از جمله بیماری آلزایمر است. در حالی که درمان‌های دارویی می‌توانند به مدیریت برخی علائم کمک کنند، توانبخشی شناختی بر جنبه‌های کاربردی و عملکردی بیماری تمرکز دارد و سعی می‌کند با بهره‌گیری از توانایی‌های باقیمانده مغز، کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

یکی از رویکردهای کلیدی در توانبخشی شناختی، استفاده از تکنیک‌های جبرانی و تطبیقی است. از آنجایی که آلزایمر یک بیماری پیشرونده است و نمی‌توان عملکرد از دست رفته را به طور کامل بازگرداند، هدف اصلی، کمک به بیمار برای یافتن راه‌هایی برای دور زدن یا جبران ضعف‌های شناختی است. این ممکن است شامل استفاده از ابزارهای کمکی مانند برنامه‌ریزان، تقویم‌ها، لیست‌ها، یادداشت‌ها و برچسب‌گذاری اشیاء باشد. همچنین، آموزش استراتژی‌های خاص مانند تقسیم وظایف پیچیده به مراحل کوچکتر، یا ایجاد روال‌های ثابت روزانه می‌تواند به بیماران کمک کند تا استقلال خود را در انجام کارهایی مانند آماده کردن غذا، لباس پوشیدن یا بهداشت شخصی حفظ کنند. محیط‌سازی مناسب و کاهش عوامل حواس‌پرتی نیز در این زمینه مؤثر است.

فعالیت‌هایی که مغز را به چالش می‌کشند و به آن "تحریک شناختی" می‌گویند، بخش مهمی از توانبخشی شناختی هستند. این فعالیت‌ها شامل حل پازل، بازی‌های فکری، مطالعه، شرکت در بحث‌های گروهی، یادگیری مهارت‌های جدید (حتی اگر ساده باشند) و فعالیت‌های هنری می‌شود. هدف از این تحریک، حفظ ارتباطات عصبی موجود و حتی ایجاد ارتباطات جدید (نوروپلاستیسیته) است. اگرچه این فعالیت‌ها بیماری را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند به تقویت "ذخیره شناختی" کمک کنند، به این معنی که مغز می‌تواند در برابر آسیب‌های پاتولوژیک مرتبط با آلزایمر، مقاومت بیشتری نشان دهد و علائم بیماری دیرتر ظاهر شوند یا شدت کمتری داشته باشند. این تحریک ذهنی باید متناسب با توانایی‌های فرد باشد تا نه خیلی دشوار و ناامیدکننده، و نه خیلی آسان و خسته‌کننده باشد.