طبقهبندی CEAP: سیستم استاندارد طبقهبندی شدت و پیشرفت بیماریهای و

عکس لخته شدن خون در پا - دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب

طبقه‌بندی CEAP (Clinical, Etiological, Anatomical, Pathophysiological) یک سیستم استاندارد و بین‌المللی است که برای توصیف و طبقه‌بندی بیماری‌های وریدی مزمن (CVD) استفاده می‌شود. این سیستم در سال 1994 توسط انجمن وریدی آمریکا (American Venous Forum) توسعه یافت و از آن زمان تاکنون چندین بار بازبینی و به‌روزرسانی شده است تا یک زبان مشترک برای متخصصان عروق در سراسر جهان فراهم کند. هدف اصلی CEAP، ارائه یک چارچوب جامع برای ارزیابی، تشخیص، و گزارش وضعیت بیماران مبتلا به CVD است که به مقایسه نتایج تحقیقاتی و انتخاب رویکردهای درمانی مناسب کمک می‌کند.

اجزای طبقه‌بندی CEAP سیستم CEAP از چهار جزء اصلی تشکیل شده است که هر یک جنبه‌های متفاوتی از بیماری وریدی را پوشش می‌دهند:

  • C (Clinical - بالینی): این جزء بر اساس علائم و نشانه‌های قابل مشاهده و قابل لمس بیماری طبقه‌بندی می‌شود. از C0 (بدون علامت ظاهری) تا C6 (زخم وریدی فعال) درجه‌بندی می‌شود.
    • C0: بدون علائم قابل مشاهده یا قابل لمس بیماری وریدی.
    • C1: تلانژکتازی (وریدهای عنکبوتی) یا وریدهای رتیکولار (وریدهای آبی کوچک).
    • C2: وریدهای واریسی (قطر بیش از 3 میلی‌متر).
    • C3: ادم (تورم) ناشی از بیماری وریدی.
    • C4: تغییرات پوستی ناشی از بیماری وریدی، شامل:
      • C4a: هایپرپیگمانتاسیون (تیرگی پوست) یا اگزما.
      • C4b: لیپودرماتواسکلروز (سخت شدن و ضخیم شدن پوست) یا آتروفی بلانش (نواحی سفید و آتروفیک پوست).
      • C4c: کورونا فلبکتاتیکا (الگوی بادبزنی از وریدهای کوچک متسع در اطراف مچ پا).
    • C5: زخم وریدی بهبود یافته.
    • C6: زخم وریدی فعال.
    • همچنین، علامتی (S برای symptomatic) یا بدون علامت (A برای asymptomatic) نیز می‌تواند به هر کلاس C اضافه شود.
  • E (Etiological - علت‌شناختی): این جزء به علت زمینه‌ای بیماری وریدی اشاره دارد.
    • Ec: مادرزادی (Congenital)
    • Ep: اولیه (Primary)، به معنای عدم وجود علت شناخته شده دیگر.
    • Es: ثانویه (Secondary)، معمولاً ناشی از ترومبوز ورید عمقی قبلی یا تروما.
    • En: علت وریدی مشخص نشده.
  • A (Anatomical - آناتومیکال): این بخش به محل آناتومیکی وریدهای درگیر اشاره دارد.
    • As: وریدهای سطحی (Superficial veins)
    • Ap: وریدهای سوراخ‌کننده (Perforator veins)، وریدهایی که سیستم سطحی را به عمقی متصل می‌کنند.
    • Ad: وریدهای عمقی (Deep veins)
    • An: محل وریدی مشخص نشده.
  • P (Pathophysiological - پاتوفیزیولوژیک): این جزء به مکانیسم‌های اصلی پاتوفیزیولوژیک اشاره دارد که منجر به بیماری می‌شوند.
    • Pr: رفلاکس (Reflux) یا نارسایی دریچه‌ای، به معنای بازگشت خون به عقب.
    • Po: انسداد (Obstruction)، به معنای وجود گرفتگی در مسیر جریان خون.
    • Pr,o: هم رفلاکس و هم انسداد.
    • Pn: پاتوفیزیولوژی وریدی مشخص نشده.

سیستم CEAP به پزشکان اجازه می‌دهد تا توصیف دقیق و استانداردی از وضعیت بالینی بیمار ارائه دهند که فراتر از صرفاً تشخیص "واریس" است. این طبقه‌بندی نه تنها به ارتباط بهتر بین پزشکان کمک می‌کند، بلکه در تحقیقات بالینی و ارزیابی اثربخشی درمان‌های مختلف نیز کاربرد فراوانی دارد. با استفاده از این سیستم، می‌توان پیشرفت بیماری را در طول زمان پیگیری کرد و رویکردهای درمانی را بر اساس ویژگی‌های خاص هر بیمار تنظیم نمود.