فرسایش با فرکانس رادیویی (RFA): مکانیسم، کاربردها و مقایسه با لی
فرسایش با فرکانس رادیویی (Radiofrequency Ablation - RFA)، که گاهی به آن "ClosureFast" نیز گفته میشود، یک روش درمانی کمتهاجمی برای واریس است که از انرژی فرکانس رادیویی برای تولید گرما و بستن وریدهای آسیبدیده استفاده میکند. این روش درمانی به طور فزایندهای به عنوان جایگزینی برای جراحیهای سنتی مانند استریپینگ ورید مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل اثربخشی، ایمنی بالا و دوران نقاهت کوتاه، مورد توجه قرار گرفته است.
مکانیسم عمل RFA بر پایه تولید حرارت کنترلشده توسط انرژی فرکانس رادیویی است. در این روش، یک کاتتر نازک (لوله انعطافپذیر) از طریق یک سوراخ کوچک در پوست وارد ورید واریسی معیوب (معمولاً ورید صافن بزرگ یا کوچک) میشود. این کاتتر دارای یک المنت گرمایشی در نوک خود است. هنگامی که کاتتر در موقعیت مناسب قرار گرفت، انرژی فرکانس رادیویی به صورت پالسی و کنترلشده به دیواره داخلی ورید (اندوتلیوم) تابانده میشود. گرمای تولید شده باعث آسیب حرارتی به سلولهای اندوتلیال، انقباض کلاژن در دیواره ورید و در نهایت چسبیدن دیوارههای ورید به یکدیگر میشود. این فرآیند منجر به بسته شدن دائمی ورید، فیبروز (اسکار شدن) و جذب تدریجی آن توسط بدن میشود، در حالی که جریان خون به وریدهای سالمتر و عملکردیتر هدایت میگردد. این روش به دلیل اعمال حرارت به صورت بخشبندی شده و کنترل شده، به آسیب کمتر به بافتهای اطراف منجر میشود.
کاربردها و مزایای RFA RFA عمدتاً برای درمان نارسایی وریدهای اصلی سطحی مانند ورید صافن بزرگ و کوچک، که منشأ بسیاری از وریدهای واریسی هستند، به کار میرود. این روش برای بیمارانی که دارای علائم واریس مانند درد، سنگینی، تورم، و تغییرات پوستی هستند و سونوگرافی نارسایی در وریدهای سطحی را تأیید میکند، مناسب است. مزایای RFA شامل:
- کمتهاجمی: فقط یک برش کوچک برای ورود کاتتر نیاز است.
- بستری سرپایی: معمولاً در مطب پزشک یا کلینیک و بدون نیاز به بستری در بیمارستان انجام میشود.
- دوران نقاهت سریع: بیماران میتوانند بلافاصله پس از عمل راه بروند و به سرعت به فعالیتهای عادی بازگردند.
- کاهش درد و کبودی پس از عمل: مطالعات نشان دادهاند که RFA در مقایسه با EVLT ممکن است با درد و کبودی کمتری همراه باشد.
- نتایج زیبایی بهتر: به دلیل عدم وجود برشهای بزرگ، جای زخم قابل توجهی باقی نمیماند.
- کنترل دقیق دما: سیستمهای RFA مدرن دارای سنسورهای دما هستند که امکان کنترل دقیق حرارت را فراهم میکنند و خطر آسیب به بافتهای اطراف را کاهش میدهند.
مقایسه RFA با لیزر درمانی درون وریدی (EVLT) هم RFA و هم EVLT هر دو روشهای حرارتی کمتهاجمی هستند که برای درمان نارسایی وریدی سطحی استفاده میشوند و هر دو بسیار مؤثرند. تفاوت اصلی در منبع انرژی است: RFA از انرژی فرکانس رادیویی استفاده میکند که از طریق یک کاتتر به ورید منتقل میشود، در حالی که EVLT از انرژی لیزر استفاده میکند که از طریق یک فیبر نوری تابانده میشود. تفاوتهای کلیدی عبارتند از:
- نحوه اعمال حرارت: RFA حرارت را به صورت یکنواخت و کنترلشدهتر در طول سگمنتهای خاصی از ورید اعمال میکند. این گرمایش تدریجیتر ممکن است منجر به درد کمتر و کبودی کمتر پس از عمل در مقایسه با لیزر شود که میتواند حرارت متمرکز و شدیدتری را ایجاد کند.
- دمای تولید شده: دمای تولید شده توسط RFA معمولاً پایینتر و قابل کنترلتر از دمای تولید شده توسط لیزر است.
- میزان درد پس از عمل: برخی مطالعات نشان دادهاند که بیماران پس از RFA ممکن است درد کمتری را تجربه کنند.
- تجهیزات: RFA از یک کاتتر با المنت گرمایشی استفاده میکند، در حالی که EVLT از یک فیبر نوری استفاده میکند. هر دو روش موفقیت بالایی در بستن وریدهای واریسی دارند و انتخاب بین آنها اغلب به ترجیح جراح، تجربه او با هر روش، و ویژگیهای خاص ورید بیمار بستگی دارد.