varzeshi

واریس، اگرچه اغلب با سبک زندگی کم‌تحرک و عوامل ژنتیکی مرتبط است، اما می‌تواند ورزشکاران، حتی ورزشکاران حرفه‌ای و با تناسب اندام بالا را نیز تحت تأثیر قرار دهد. شیوع واریس در ورزشکاران ممکن است کمتر از جمعیت عمومی باشد، اما عوامل خطر و مکانیسم‌های ایجاد آن در این گروه می‌تواند متفاوت باشد و نیاز به رویکردهای خاص در تشخیص و مدیریت دارد.

شیوع و علل واریس در ورزشکاران کمتر از حد انتظار است، زیرا فعالیت بدنی منظم به طور کلی به بهبود گردش خون و تقویت پمپ عضلانی ساق پا کمک می‌کند. با این حال، برخی ورزشکاران به دلیل استعداد ژنتیکی، همچنان ممکن است به واریس مبتلا شوند. در این افراد، ورزش‌های سنگین و طولانی‌مدت، به ویژه آن‌هایی که شامل بلند کردن وزنه‌های سنگین، یا فعالیت‌هایی که با افزایش مکرر فشار داخل شکمی همراه هستند (مانند کشتی، وزنه‌برداری، یا برخی ورزش‌های قدرتی)، می‌توانند به دیواره وریدها فشار وارد کرده و در افراد مستعد، منجر به نارسایی دریچه‌ای و بروز واریس شوند. همچنین، ورزش‌هایی که شامل ضربات مکرر به پاها هستند، مانند دویدن‌های طولانی‌مدت روی سطوح سخت، می‌توانند به مرور زمان به دریچه‌های ورید آسیب برسانند. این نوع واریس در ورزشکاران عمدتاً به دلیل ضعف اولیه دریچه‌ها در زمینه ژنتیکی ایجاد می‌شود که با فشار ناشی از فعالیت‌های ورزشی تشدید می‌گردد.

عوامل خطر خاص در ورزشکاران، علاوه بر استعداد ژنتیکی، می‌تواند شامل نوع ورزش و شدت آن باشد. ورزشکارانی که در رشته‌های قدرتی فعالیت می‌کنند یا ورزش‌هایی با نیاز به فشار داخل شکمی بالا انجام می‌دهند، ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند. همچنین، مصرف برخی مکمل‌ها یا داروهایی که ممکن است بر سیستم عروقی تأثیر بگذارند، هرچند نادر، می‌تواند عاملی باشد. آسیب‌های مکرر یا ضربه به پاها در ورزش‌های خاص نیز می‌تواند به دیواره وریدها آسیب رسانده و به مرور زمان منجر به نارسایی وریدی شود. با این حال، نکته مهم این است که در بسیاری از ورزشکاران، وریدهای برجسته در پاها ممکن است نشانه‌ای از واریس پاتولوژیک نباشند، بلکه صرفاً به دلیل حجم عضلانی بالا، چربی زیر جلدی کم و افزایش جریان خون در حین فعالیت بدنی، وریدها بیشتر نمایان می‌شوند. در این موارد، عملکرد وریدی طبیعی است و نیازی به درمان ندارد.

تشخیص و رویکردهای خاص در مدیریت واریس در ورزشکاران ضروری است. تشخیص باید با سونوگرافی دوبلکس رنگی دقیق همراه باشد تا علت اصلی وریدهای برجسته (آیا نارسایی دریچه‌ای وجود دارد یا خیر) مشخص شود. در صورت وجود واریس واقعی ناشی از نارسایی دریچه‌ای، رویکردهای درمانی کم‌تهاجمی مانند لیزر درمانی درون وریدی (EVLT)، فرسایش با فرکانس رادیویی (RFA) یا اسکلروتراپی با فوم اغلب گزینه‌های ارجح هستند. این روش‌ها به ورزشکاران اجازه می‌دهند تا به سرعت به فعالیت‌های ورزشی خود بازگردند و دوران نقاهت کوتاهی دارند. جراحی سنتی (استریپینگ) به دلیل تهاجمی بودن و دوران نقاهت طولانی‌تر، معمولاً آخرین گزینه است.

مدیریت و پیشگیری در ورزشکاران نیز اهمیت دارد. استفاده از جوراب‌های فشاری درمانی در حین و پس از ورزش‌های سنگین می‌تواند به حمایت از وریدها و کاهش تورم و خستگی کمک کند. گرم کردن و سرد کردن مناسب، بالا نگه داشتن پاها پس از تمرین، و حفظ هیدراتاسیون کافی نیز می‌توانند مفید باشند. ورزشکاران باید از خوددرمانی پرهیز کنند و در صورت مشاهده هرگونه ورید برجسته یا علائم مشکوک، با پزشک متخصص عروق مشورت کنند تا تشخیص دقیق داده شده و برنامه درمانی مناسب، با در نظر گرفتن فعالیت‌های ورزشی و اهداف عملکردی آن‌ها، طراحی شود. این رویکرد شخصی‌سازی شده به ورزشکاران کمک می‌کند تا هم سلامت وریدی خود را حفظ کنند و هم به فعالیت‌های ورزشی خود ادامه دهند.