varzeshi

کم‌خونی، وضعیتی است که در آن بدن تعداد کافی گلبول قرمز سالم برای حمل اکسیژن کافی به بافت‌ها ندارد. این کمبود می‌تواند ناشی از کاهش تولید گلبول‌های قرمز، افزایش تخریب آن‌ها، یا از دست دادن خون باشد. شایع‌ترین نوع کم‌خونی، کم‌خونی فقر آهن است که ناشی از عدم وجود آهن کافی در بدن برای ساخت هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در گلبول‌های قرمز) است. آگاهی از علائم، دلایل و راه‌های جبران کمبود آهن، برای تشخیص و درمان به موقع این وضعیت رایج حیاتی است.

علائم کم‌خونی اغلب به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند. با این حال، علائم رایج شامل خستگی مفرط و ضعف، رنگ‌پریدگی پوست، تنگی نفس، سرگیجه، سردرد، سردی دست‌ها و پاها، شکنندگی ناخن‌ها، و ضربان قلب نامنظم هستند. در موارد شدیدتر، ممکن است علائم غیرمعمولی مانند تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی (پیکا) یا سندرم پای بی‌قرار نیز مشاهده شود. این علائم به دلیل کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و ارگان‌ها بروز می‌کنند.

دلایل کم‌خونی فقر آهن می‌تواند متنوع باشد. رژیم غذایی نامناسب که حاوی آهن کافی نباشد، یکی از دلایل اصلی است. زنان در سنین باروری (به دلیل خونریزی قاعدگی)، زنان باردار (به دلیل نیاز بیشتر به آهن برای جنین)، کودکان در حال رشد و گیاه‌خواران در معرض خطر بالاتری هستند. از دست دادن خون، چه به صورت حاد (مثلاً در اثر جراحت یا جراحی) و چه مزمن (مانند خونریزی‌های گوارشی، قاعدگی‌های سنگین یا بیماری‌های مزمن)، می‌تواند منجر به فقر آهن شود. همچنین، مشکل در جذب آهن (مانند بیماری سلیاک یا جراحی‌های گوارشی) نیز می‌تواند عامل باشد.

تشخیص کم‌خونی فقر آهن از طریق آزمایش خون (اندازه‌گیری سطح هموگلوبین و ذخایر آهن) انجام می‌شود. راه‌های جبران کمبود آهن شامل تغییرات رژیم غذایی (مصرف بیشتر گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره، و غذاهای غنی شده با آهن) و در صورت لزوم، مصرف مکمل‌های آهن طبق تجویز پزشک است. مصرف ویتامین C همراه با آهن (مثلاً آب پرتقال) می‌تواند به جذب بهتر آهن کمک کند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به تزریق آهن یا حتی انتقال خون باشد. مهم است که مکمل‌های آهن را بدون مشورت پزشک مصرف نکنید، زیرا مصرف بیش از حد آن می‌تواند مضر باشد. پیگیری و درمان مناسب کم‌خونی فقر آهن برای بازیابی انرژی، بهبود علائم و پیشگیری از عوارض جدی حیاتی است.