میلین و اماس: چرا این غلاف عصبی مهم است؟

مهار درد بی درمان

میلین یک غلاف محافظ چربی و پروتئین است که رشته‌های عصبی (آکسون‌ها) را در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) احاطه می‌کند. عملکرد اصلی میلین، مشابه روکش عایق‌بندی سیم‌های برق است: این غلاف به افزایش سرعت و کارایی انتقال پیام‌های الکتریکی (تکانه عصبی) در طول آکسون‌ها کمک می‌کند. به لطف میلین، اطلاعات می‌توانند به سرعت و بدون تداخل از یک بخش مغز به بخش دیگر و به سایر نقاط بدن منتقل شوند. بدون این غلاف، ارتباطات عصبی کند، ناکارآمد و حتی مختل می‌شوند.

در بیماری ام‌اس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به این غلاف حیاتی میلین حمله می‌کند و آن را تخریب می‌کند؛ فرآیندی که به آن میلین‌زدایی (دمایلیناسیون) می‌گویند. این حملات ایمنی منجر به التهاب و آسیب به میلین و در نتیجه، کند شدن یا متوقف شدن انتقال سیگنال‌های عصبی می‌شوند. مناطقی که میلین در آن‌ها آسیب می‌بیند، می‌توانند به شکل زخم‌ها یا پلاک‌هایی در MRI مشاهده شوند، که نام "اسکلروزیس" در مالتیپل اسکلروزیس (سخت‌شدگی‌های متعدد) به همین پلاک‌ها اشاره دارد.

آسیب به میلین نه تنها سرعت انتقال پیام‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند خود آکسون را نیز آسیب‌پذیرتر کند. در مراحل اولیه ام‌اس، مغز ممکن است توانایی ترمیم میلین آسیب‌دیده را داشته باشد (که به آن بازمیلیناسیون می‌گویند) و همین امر می‌تواند توضیح‌دهنده دوره‌های بهبودی یا فروکش در نوع عودکننده-فروکش‌کننده (RRMS) باشد. با این حال، با گذشت زمان و حملات مکرر، توانایی بدن برای ترمیم میلین کاهش می‌یابد و آسیب به آکسون‌ها می‌تواند دائمی شود که منجر به ناتوانی‌های پایدار می‌شود.

اهمیت میلین در ام‌اس به حدی است که بسیاری از تحقیقات و درمان‌های جدید بر محافظت از آن و یا تشویق به بازسازی آن (بازمیلیناسیون) تمرکز دارند. داروهای تعدیل‌کننده بیماری (DMTs) عمدتاً با کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب بیشتر به میلین عمل می‌کنند. همچنین، دانشمندان در تلاشند تا داروهایی را توسعه دهند که بتوانند فرآیند بازسازی میلین را تحریک کنند تا عملکرد عصبی بهبود یابد و از پیشرفت ناتوانی جلوگیری شود. حفاظت از این غلاف عصبی حیاتی، کلید اصلی در مدیریت و بهبود کیفیت زندگی بیماران ام‌اس است.