آناتومی و فیزیولوژی کلیه در ارتباط با تشکیل سنگ
کلیهها دو عضو لوبیایی شکل هستند که در دو طرف ستون فقرات، درست زیر قفسه سینه قرار دارند. وظیفه اصلی آنها تصفیه خون و تولید ادرار است. هر کلیه شامل میلیونها واحد کوچک تصفیهکننده به نام نفرون است. نفرونها از گلومرول (که خون را تصفیه میکند) و توبولهای کلیوی (که مواد ضروری را بازجذب کرده و مواد زائد را دفع میکنند) تشکیل شدهاند. این فرآیند پیچیده باعث حفظ تعادل آب، الکترولیتها و اسید و باز در بدن میشود، که برای سلامت عمومی ضروری است.
در فرآیند تولید ادرار، کلیهها مواد زائد متابولیکی، سموم و آب اضافی را از خون حذف میکنند. این مواد از طریق ادرار از بدن خارج میشوند. ادرار پس از تشکیل در کلیهها، از طریق حالبها به مثانه منتقل شده و از آنجا از طریق مجرای ادرار دفع میشود. اگر در این مسیر تعادل شیمیایی ادرار به هم بخورد یا غلظت برخی مواد بیش از حد معمول شود، زمینه برای تشکیل سنگ فراهم میگردد.
نقش فیزیولوژیکی کلیه در تشکیل سنگ بسیار حیاتی است. کلیهها مسئول تنظیم غلظت مواد مختلفی مانند کلسیم، اگزالات، اورات، سیترات و فسفات در ادرار هستند. اگر سطح این مواد در ادرار بیش از حد اشباع شود یا عوامل بازدارنده کریستالیزاسیون مانند سیترات کافی نباشند، این مواد میتوانند به هم متصل شده و کریستالهایی را تشکیل دهند. این کریستالها سپس به مرور زمان رشد کرده و تبدیل به سنگ میشوند.
به طور خلاصه، کلیهها با حفظ هومئوستاز (تعادل داخلی بدن) نقش کلیدی در سلامت ما دارند. هرگونه اختلال در عملکرد تصفیهکنندگی یا بازجذب کلیهها میتواند منجر به تغییر در ترکیب ادرار و افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه شود. بنابراین، شناخت دقیق عملکرد کلیهها اولین گام برای درک مکانیسمهای ایجاد و پیشگیری از سنگ کلیه است.