نقش کمآبی و مصرف مایعات در سنگ کلیه
کمآبی بدن (دهیدراسیون) یکی از مهمترین و شایع‌ترین عوامل خطر قابل کنترل برای تشکیل سنگ کلیه است. وقتی بدن آب کافی دریافت نمی‌کند، حجم ادرار کاهش می‌یابد و غلظت مواد سنگ‌ساز مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار به شدت افزایش می‌یابد. این افزایش غلظت باعث می‌شود ادرار به حالت فوق اشباع برسد، یعنی میزان مواد حل شده در آن بیشتر از ظرفیت حلالیت ادرار است. این شرایط محیطی ایده‌آلی را برای هسته‌زایی و رشد کریستال‌های سنگ‌ساز فراهم می‌کند.
نوشیدن مایعات کافی، به ویژه آب، به طور مستقیم به رقیق شدن ادرار کمک می‌کند. ادرار رقیق‌تر، غلظت مواد معدنی را کاهش می‌دهد و مانع از رسیدن آن به نقطه اشباع بیش از حد می‌شود. این عمل به کاهش تمایل کریستال‌ها برای چسبیدن به یکدیگر و تشکیل توده‌های بزرگ‌تر کمک می‌کند. هدف اصلی، تولید حجم زیادی از ادرار است که شفاف یا زرد بسیار روشن باشد، نشانه‌ای از رقیق بودن کافی ادرار.
میزان توصیه شده مصرف مایعات برای افراد مستعد سنگ کلیه معمولاً بین 2.5 تا 3 لیتر در روز است، اما این مقدار می‌تواند بسته به فعالیت بدنی، آب و هوا و تعریق فرد متفاوت باشد. نکته مهم این است که مایعات باید به طور منظم در طول روز مصرف شوند تا ادرار به طور مداوم رقیق بماند. فقط نوشیدن مقدار زیادی آب در یک وعده و سپس قطع آن برای ساعت‌ها، تاثیر کمتری نسبت به مصرف مداوم و توزیع شده دارد.
علاوه بر آب، مایعات دیگر مانند آب لیمو یا آب پرتقال نیز می‌توانند مفید باشند، زیرا حاوی سیترات هستند که یک مهارکننده طبیعی سنگ کلیه محسوب می‌شود. با این حال، باید از نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر زیاد، نوشابه‌های گازدار و چای و قهوه بسیار غلیظ (به دلیل محتوای اگزالات و کافئین) پرهیز کرد، زیرا می‌توانند تأثیر منفی داشته باشند. در مجموع، هیدراتاسیون کافی و منظم، ساده‌ترین و موثرترین راه برای پیشگیری از تشکیل و عود سنگ کلیه است.