سنگ کلیه و بیماریهای التهابی روده (IBD)
بیماریهای التهابی روده (IBD)، شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را در بیماران افزایش دهند. این ارتباط پیچیده است و عمدتاً به دلیل تغییرات در جذب مواد مغذی و الکترولیت‌ها در دستگاه گوارش است. یکی از مکانیسم‌های اصلی، افزایش جذب اگزالات است. در افراد سالم، کلسیم در روده به اگزالات متصل شده و مانع جذب آن می‌شود. اما در بیماران IBD، به دلیل التهاب و آسیب به روده، چربی‌ها به خوبی جذب نمی‌شوند و با کلسیم پیوند می‌خورند. این باعث می‌شود اگزالات آزاد بماند و به راحتی از روده جذب شده و به کلیه‌ها برسد.
افزایش جذب اگزالات منجر به وضعیتی به نام هایپراگزالوری روده‌ای می‌شود، که یکی از دلایل اصلی تشکیل سنگ‌های اگزالات کلسیم در بیماران IBD است. این وضعیت به ویژه در بیمارانی که بخش‌هایی از روده کوچک آنها برداشته شده (به عنوان مثال، در جراحی‌های ایلئال) یا دچار سوء جذب چربی شدید هستند، شایع‌تر است. از دست دادن آب و الکترولیت‌ها به دلیل اسهال مزمن نیز می‌تواند باعث کم‌آبی و غلیظ شدن ادرار شود، که خود عامل خطر دیگری برای تشکیل سنگ است.
علاوه بر هایپراگزالوری، سایر عوامل نیز می‌توانند در افزایش خطر سنگ کلیه در بیماران IBD نقش داشته باشند. برخی بیماران ممکن است دچار اسیدوز متابولیک مزمن شوند، که می‌تواند pH ادرار را کاهش داده و خطر تشکیل سنگ‌های اسید اوریک را افزایش دهد. همچنین، استفاده از برخی داروها برای درمان IBD، مانند استروئیدها، می‌تواند بر متابولیسم کلسیم تأثیر گذاشته و به تشکیل سنگ کمک کند.
مدیریت سنگ کلیه در بیماران IBD نیازمند رویکردی چند رشته‌ای است. علاوه بر درمان خود سنگ، توجه به بیماری زمینه‌ای IBD و تنظیم رژیم غذایی برای کاهش جذب اگزالات اهمیت بالایی دارد. توصیه به مصرف کافی مایعات، محدود کردن غذاهای با اگزالات بالا، و در برخی موارد، استفاده از مکمل‌های کلسیم با وعده‌های غذایی برای کاهش جذب اگزالات، از جمله اقدامات پیشگیرانه است. در موارد شدیدتر، ممکن است داروهایی برای کاهش جذب اگزالات یا افزایش حلالیت آن در ادرار تجویز شود.