علائم و نشانههای بالینی سنگ کلیه
علائم و نشانههای بالینی سنگ کلیه میتوانند از هیچ علامتی (در موارد سنگهای کوچک و بدون انسداد) تا دردهای شدید و غیرقابل تحمل متغیر باشند. شدت علائم به اندازه سنگ، محل آن در دستگاه ادراری و وجود یا عدم وجود انسداد و عفونت بستگی دارد. شایعترین و مشخصترین علامت، کولیک کلیوی (Renal Colic) است که یک درد شدید، نوسانی و برنده است و به طور ناگهانی شروع میشود. این درد معمولاً در ناحیه پهلو یا پشت، درست زیر دندهها، احساس میشود و میتواند به سمت شکم، کشاله ران و حتی اندام تناسلی تیر بکشد.
کولیک کلیوی زمانی رخ میدهد که سنگ در حالب (لولهای که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل میکند) گیر کرده و باعث انسداد جریان ادرار و کشیدگی حالب و کپسول کلیه میشود. درد معمولاً با تهوع و استفراغ همراه است و بیمار در تلاش برای یافتن یک وضعیت راحت، بیقرار است. شدت درد میتواند بسیار زیاد باشد و به حدی برسد که بیمار نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک پیدا کند. برخلاف دردهای دیگر، حرکت و تغییر وضعیت معمولاً درد کولیک کلیوی را تسکین نمیدهد.
علاوه بر درد، سایر علائم شایع سنگ کلیه شامل خون در ادرار (هماچوری) است. این خون میتواند به صورت آشکار (ادرار صورتی، قرمز یا قهوهای) یا میکروسکوپی (فقط در آزمایش ادرار قابل تشخیص) باشد. هماچوری ناشی از خراشیدگی مجاری ادراری توسط سنگ است. همچنین، ممکن است بیماران احساس سوزش هنگام ادرار (دیسوریا)، تکرر ادرار یا فوریت ادراری را تجربه کنند، به خصوص اگر سنگ در قسمت پایینی حالب و نزدیک مثانه قرار گرفته باشد و باعث تحریک مثانه شود.
در صورت وجود عفونت همزمان با سنگ، علائم دیگری مانند تب و لرز، درد شدیدتر، و بوی بد ادرار نیز ممکن است ظاهر شوند. عفونت کلیه (پیلونفریت) ناشی از سنگ میتواند یک وضعیت اورژانسی باشد و نیاز به درمان فوری دارد. در مواردی که سنگ به آرامی در کلیه رشد میکند و انسدادی ایجاد نمیکند (مانند برخی سنگهای شاخ گوزنی)، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد و سنگ به طور اتفاقی در تصویربرداری برای سایر دلایل کشف شود.