درمانهای کمتر تهاجمی برای سنگ کلیه: سنگشکن بروناندامی (ESWL)
سنگشکن بروناندامی (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy - ESWL) یکی از روشهای اصلی و کمتر تهاجمی برای درمان سنگهای کلیه و حالب است. این روش شامل استفاده از امواج شوک (امواج صوتی با انرژی بالا) است که از خارج از بدن به سمت سنگ هدفگیری میشوند. این امواج از بافتهای نرم بدن عبور کرده و انرژی خود را بر روی سنگ متمرکز میکنند، که باعث خرد شدن سنگ به قطعات کوچکتر میشود. این قطعات ریز سپس میتوانند به راحتی از طریق ادرار دفع شوند.
ESWL به عنوان یک روش درمانی سرپایی یا با بستری کوتاه مدت انجام میشود و معمولاً نیازی به بیهوشی عمومی ندارد (فقط آرامبخش و بیحسی موضعی). این روش برای سنگهای کوچک تا متوسط (معمولاً کمتر از 2 سانتیمتر) که در کلیه یا قسمت بالایی حالب قرار دارند، بیشترین اثربخشی را دارد. پزشک با استفاده از فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده) یا سونوگرافی، محل دقیق سنگ را مشخص کرده و سپس امواج شوک را با دقت به سمت آن هدایت میکند. تعداد جلسات ESWL و شدت امواج بر اساس اندازه، محل و سختی سنگ تعیین میشود.
مزایای اصلی ESWL شامل غیرتهاجمی بودن، عدم نیاز به برش جراحی، و دوره نقاهت کوتاه است. بیماران معمولاً میتوانند ظرف چند ساعت یا روز به فعالیتهای عادی خود بازگردند. با این حال، ESWL همیشه 100% موفقیتآمیز نیست. سنگهای بزرگتر، سنگهای بسیار سخت (مانند سنگهای سیستین) و سنگهایی که در موقعیتهای خاصی از کلیه قرار دارند، ممکن است به خوبی به این درمان پاسخ ندهند. همچنین، ممکن است نیاز به چندین جلسه درمانی باشد.
عوارض جانبی ESWL معمولاً خفیف و موقت هستند. این عوارض میتوانند شامل درد خفیف در ناحیه درمان، کبودی، خون در ادرار برای چند روز، و گاهی اوقات ایجاد "مسیر سنگ" (Stone Street) باشند، که تجمع قطعات سنگ در حالب و ایجاد انسداد موقتی است. در موارد نادر، ممکن است آسیب به بافتهای اطراف کلیه یا خونریزی ایجاد شود. به همین دلیل، انتخاب ESWL باید با دقت و بر اساس ویژگیهای سنگ و وضعیت عمومی بیمار انجام شود.