تأثیر اقلیم و شرایط جغرافیایی بر شیوع سنگ کلیه

چرا ایرانی‌ها بیشتر سنگ کلیه می‌گیرند؟/ شایع‌ ترین بیماری های اورولوژی در  کشور - خبرآنلاین

اقلیم و شرایط جغرافیایی نقش مهمی در شیوع و اپیدمیولوژی سنگ کلیه ایفا می‌کنند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که سنگ کلیه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، و همچنین در مناطقی که فصول گرم طولانی‌تری دارند، شیوع بیشتری دارد. این پدیده عمدتاً به دلیل تأثیر دما بر هیدراتاسیون و ترکیب ادرار است.

در آب و هوای گرم، به خصوص با فعالیت بدنی زیاد، افراد تمایل به تعریق بیشتر دارند. تعریق شدید و مداوم منجر به از دست دادن آب زیادی از بدن می‌شود که در نتیجه آن، کم‌آبی (dehydration) اتفاق می‌افتد. کم‌آبی باعث کاهش حجم ادرار و افزایش غلظت مواد سنگ‌ساز مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار می‌شود. ادرار غلیظ‌تر به راحتی به نقطه اشباع بیش از حد می‌رسد و زمینه را برای هسته‌زایی و رشد کریستال‌ها فراهم می‌کند. این مکانیسم توضیح می‌دهد که چرا "کمربند سنگ" (stone belt) در برخی مناطق جغرافیایی با آب و هوای گرم‌تر در سراسر جهان مشاهده می‌شود.

علاوه بر دما، عواملی مانند رطوبت، ارتفاع و نوع فعالیت‌های شغلی غالب در یک منطقه نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، افرادی که در مشاغل با نیاز به فعالیت فیزیکی زیاد در فضای باز و در آب و هوای گرم مشغول هستند (مانند کارگران ساختمانی یا کشاورزان)، به دلیل تعریق زیاد و عدم مصرف کافی مایعات، در معرض خطر بالاتری قرار دارند. همچنین، در مناطق با آب آشامیدنی با محتوای معدنی خاص، ممکن است شیوع برخی انواع سنگ‌ها متفاوت باشد، اگرچه این عامل کمتر از کم‌آبی حائز اهمیت است.

درک تأثیر اقلیم و جغرافیا بر سنگ کلیه پیامدهای مهمی برای بهداشت عمومی دارد. در مناطق با خطر بالا، برنامه‌های آموزشی عمومی در مورد اهمیت مصرف کافی مایعات، به ویژه در فصول گرم، می‌تواند بسیار موثر باشد. همچنین، این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا در هنگام ارزیابی بیمارانی که از مناطق گرم آمده‌اند یا در شرایط اقلیمی خاص کار می‌کنند، به احتمال وجود سنگ کلیه توجه بیشتری داشته باشند. تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین نیز ممکن است در آینده بر الگوهای جهانی شیوع سنگ کلیه تأثیر بگذارد.